KÖY ÖZELLİKLERİ
Gaziantep Köylerinin Özelliği
Gaziantep Vilayeti sınırları içindeki köyler iki kısımdır. Bunlardan bir kısmı eski ve yerli köylerdir. Bu köylerin bazıları dere ve kaynak kıyılarında ve çoğu bir höyüğün yamacındadır. Kuruluş tarihleri bilinmeyen bu köylerde evler umumiyetle iki katlıdır. Evlerin alt katları ahır olarak üst katları da ikamet için kullanılır. Binalar yalnız taştan yapılır. Odalara hem birbiri içinden ve hem de sofadan geçilir. Pencere tertibatı iyi ise de her evde cam kullanılmaz. Evler birbirine bitişik denecek kadar sıktır. Bundan dolayı bir evin damından diğer evin damına geçmek kabildir. Damlar yalnız evi örtmeğe değil, bulgur kaynatmaya, üzüm ve çamaşır sermeye de yarar. Yerli ve eski köylerin cepheleri daima cenuba(güneye) doğrudur. Bu köylerde oturanlar fıstıkçılık, bağcılık, zeytincilik gibi işlerle meşgul olurlar. Eski köyde mezarlıklar köye yakın olup en uzağı 15 dakikadan fazla sürmez. Mezarlık köyün cenubuna(güneyine) ve yol üstünde kurulmuştur. Köyde ölen herkes bu mezarlığa gömülür. Ancak biri tarafından vurulan, ölen adam vurulduğu ve öldüğü yere gömülür. Dağlarda, vadilerde tesadüf edilen tek mezarlar başkası tarafından öldürülenlere ait olur. Bunlara “Düşek” adı verilir.
Gaziantep’in ikinci kısım köyleri yeni kurulmuş olan köylerdir ki bunlar ayrıca iki kısımdır. Birinci kısım eski ve yerli köylerden ayrılmış köyler. İkinci kısım da iskan edilen aşiretlere ait köylerdir. Yeni kurulmuş olan köylerden birinci kısma dahil olanlar, tıpkı eski köyler gibidir. İkinci kısım köyler ise dağınık, avlusuz olduğu gibi binaları da pek az müstesna ile kerpiçtendir. Bu köyler şarktan (doğudan) garbe (batıya) doğru uzun bir şekil gösterir. Bu köylerde kullanılan su kuyu suyudur. Köy cepheleri hemen daima cenuba (güneye) doğrudur. Evlerin çoğu bir katlıdır. Bazı köylerde zenginlere mahsus iki katlı ve taştan yapılmış binalara rastlanır. Bu köyler düzlük ve çöle benzer yerlerde bir tepenin yamacında kurulmuştur. Ahırları evlerden ayrı bir yerdedir. Mamafih ahırla evin bitişik olduğu köylerde vardır. Yeni köylerin halkı umumiyetle çiftçi olup hububat ziraatı ile meşgul olurlar. Sebzeciliğe, meyvacılığa, bağcılığa hiç heves etmezler. Yeni köylerde mezarlık köyün şarkında (doğusunda) veya cenubunda (güneyinde) ve yola yakındır. Köyle mezarlık arasında en az 15 dakika, en çok 45 dakikalık veya 1 saatlik mesafe vardır. Mezarlık toprak kümelerinden ibaret olup bazen baş ucuna bir ağaç, veya baş ve ayak uçlarına birer kara taş konularak bırakılır. Şimal(Kuzey) demektir. (Gaziantep Kültür Dergisi, Ekim 1966, Cilt 9, Sayfa 225, Gaziantep.)